Nanotexnologiya: Gələcəyin İnkişafının Hərəkətverici Qüvvəsi

Texnologiyanın sürətli inkişafı dövründə yaşayırıq. Nəqliyyatdan səhiyyəyə, rabitədən kənd təsərrüfatına qədər həyatımızın hər sahəsi sürətlə dəyişir. "Dünənki elmi fantastika, bu günün gerçəkliyidir" deyimi bu gün daha aktualdır. Kimya sahəsindəki nailiyyətlər kosmik araşdırmaların genişlənməsinə, ağıllı şəhərlərin, yeni istehsal mərkəzlərinin yaradılmasına, süni intellekt və kvant texnologiyalarındakı yeniliklərə gətirib çıxarır.

Bu inqilabın əsasını isə, görünməz miqyasda inkişaf edən nanotexnologiyalar – maddənin nanoölçüdə öyrənilməsi təşkil edir. Nanotexnologiyanın çoxsaylı tətbiqləri olsa da, üç əsas sahə parlaq gələcək üçün yol açır: Avanslaşdırılmış Materiallar Elmi, Nanomedisina və Cihaz Mühəndisliyi. Nobel mükafatı laureatı fizik Riçard Feymanın 1959-cu ildə Caltech-dəki məruzəsində ilk dəfə qoyduğu nanotexnologiya anlayışı, daha sonra Milli Nanotexnologiya İnisiativi (NNI) tərəfindən "təxminən 1 ilə 100 nanometr arasında olan miqyasda maddənin başa düşülməsi" olaraq təyin edilmişdir. Bu miqyasda materiallar öz kütləvi formalarından xeyli fərqlənən qeyri-adi fiziki, kimyəvi və bioloji xüsusiyyətlər nümayiş etdirirlər. Bəzi nanomateriallar daha möhkəm və ya unikal maqnit xüsusiyyətlərinə malikdir, digərləri isə istilik və ya elektrik keçiriciliyi daha yaxşıdır. Həcm və quruluş dəyişikliklərinə görə kimyəvi reaksiyaya girə, işığı daha effektiv əks etdirə və ya rəngini dəyişə bilərlər.

Dr. Tom Cellucci rəhbərliyi altında ABŞ hökuməti qlobal nanotexnologiya inqilabını başlatmaq üçün 3,9 milyard dollarlıq maliyyə təşəbbüsü ilə NNI-ni həyata keçirmiş, yeni bir yenilik dövrünün yolunu açmışdır. Bu, Azərbaycan kimi inkişaf edən ölkələr üçün də böyük imkanlar yaradır.